Almanca sıfatlar konusu – Sıfatların Almanca çoğul ve tekil kullanımları
Bu bölümde Almanca sıfatları yani Adjektiv konusunu inceleyeceğiz. Almanca sıfatlar, bir kişi ya da bir nesnenin özelliklerini anlatan sözcüklerden oluşmaktadır. Bu diğer dillerde ki kullanılan özellikler ile aynıdır. Sıfatlar cümle içerisinde tek başına ve ayrıca sıfat tamlamalarında da kullanılabiliyor. Bu durumda cümleden fiil yapısı bozularak, sıfat tamlaması seklinde kullanım gerçekleştirilebiliyor. Almanca sıfat kullanımında dikkat etmemiz gereken bazı hususlar mevcuttur, bunlardan en önemlisi tekil ve çoğul sıfat kullanımında almış oldukları “-e” ve “-en” takılarıdır(ekleridir). Tekil isimlerde sıfat sonuna “e” takısı gelmekte iken, çoğul isimlerde “-en” eki kullanılması gerekmektedir. Almanca dil bilgisi kuralları gereği, bu şekilde ekler ile Almanca sıfat tamlamaları yapılmaktadır.
Almanca sıfat ( Adjektiv) için örnekler;
Sıfat tamlamasına örnek bu şekilde oluyor:
- Das schöne Wetter (Güzel hava)
- Dasschnellste (Hızlı araba) – Bazı kullanımlarda “Das schnelle Auto” olarak da görebilmeniz mümkün olabiliyor.
Fiil ile kullanmak istediğimizde:
- Das Wetter ist schön. (Hava güzeldir anlamına gelmiş oldu.)
- Das Auto ist sehr schnell. (Araba oldukça hızlıdır.)
Sıfat kullanımında, sıfatın sonunda kullanılan “-e” ve “-en” eklerini aşağıda ayrıntılı olarak inceleyeceğiz.
Sıfat tamlamasında, sıfat sonuna “-e” takısı gelmektedir.Bu durumda tamlama tekil olarak yapılmış ve nesnenin özelliği belirtilmiş oluyor. Bu sıfat tamlaması örneği: Die gute Frau (İyi kadın).
Almanca sıfat çoğul ve tekil kullanımı;
Çoğul olarak sıfat tamlaması: Die schönen Bücher.(Güzel kitaplar),
Tekil olarak sıfat tamlaması:Das schöne Buch. (Güzel kitap)
Sıfat tamlamasında dikkat etmemiz gereken bir diğer özellik ise, sıfatların ismin tanımlamasıyla kullanılmasıdır. Bu durumu söyle açıklayabiliriz; Sıfatın kullanım yeri Artikel ile isim arasında yer almaktadır. Die gute Frau örneğimizde, “die” Frau ismine ait belirtilen Artikel’dir. “Frau” Almanca kadın anlamında isimlendirilmektedir. İsimler Almanca da artikelleri ile kullanılabildiği için Frau ismin başında “die“artikeli sıfat tamlamalarında belirtilmelidir.
Sıfat fiil olarak cümle halinde yalın olarak kullanılmış oluyor. Herhangi bir takı almıyor. Örnek olarak; Der Mann ist alt. (Bu adam yaşlıdır.)
Almanca sıfatlaraynı zamanda isim olarak türetilerek kullanılabiliyor. Örneğin; die Gute, die Schöne ve benzeri türetmeler ile isimlendirme kullanım alanınıza göre gerçekleştirilebiliyor.
Buraya kadar ismin sıfatları Almanca Nominativ ((ismin yalın hali) olarak anlatıldı. Eğer Akkusativ ve Dativ cümlelerinde kullanılıyorsa ismin belirtme hallerine göre ekleri almak zorundadır.
Sıfatların ismin çekim eklerine göre örnek verecek olursak;
Nominativ halde: Der neue Schüler ist fleißig. (Yeni öğrenci çalışkandır.)
Akkusativ halde: Hast du den neuen Schüler gesehen? (Yeni öğrenciyi gördün mü?)
Dativ halde: Ich spreche mit dem neuen Schüler. (Yeni öğrenci ile konuşuyorum.)
Genitiv halde: Das ist das Handy des neuen Schülers. (Bu yeni öğrencinin telefonu)
Yukarı da gördüğünüz üzere Neusıfatı, yeni anlamındadır. Nominativ halde “-e” eki ile kullanılmıştır. Akkusativ olarak “-en”,Dativ olarak “-em”, Genitiv olarak “-en” seklinde dil bilgisi kurallarına göre yazılmıştır. Schüler Türkçe karşılığı erkek öğrenci olduğu için artikeli “der” ’dir. Kullanmış olduğumuz örnek der artikeli üzerinden yazılmıştır.
İlave olarak “das” artikeli ile tekil kullanıma örnek verelim. Kelimemiz “das Auto” (Araba) olsun.
Nominativ sıfat: Das neue Auto steht im Parkplatz. (Yeni araba park yerinde duruyor.)
Akkusativsıfatkullanımı: Ich kaufe das neue Auto. (Yeni araba alıyorum.)
Dativsıfat kullanımı: Ich komme mit dem neuen Auto (Yeni arabayla geliyorum.)
Genitivsıfat kullanımı: Das ist die Garage des neuen Autos. (Bu yeni arabanıngarajı.)
Çoğul sıfat tamlamasında, bazı istisna durumlar hariç, genellikle dört isim hallerinde de sıfat sonunda “-en” eki ile tamamlanır. Arabanın çoğul hali Autos olarak isimlendirilir. Bunu ismin hallerinde bu şekilde görebiliriz;
Nominativ(ismin yalın hali):die neuen Autos
Akkusativ(ismin i, belirtme hali):die neuen Autos
Dativ(ismin -e hali, yönelme hali): den neuen Autos (Dativ halde kullanımda çoğul artikeli olan die, den olarak belirtilir.)
Genitiv(ismin -in, aitlik hali): der neuen Autos (Genitiv halde kullanımda çoğul artikeli olan die, der olarak belirtilir.)
Almanca Sıfatlar Konusu Adjektiv
Şimdiye kadar öğrendiklerimiz belirli tanımlayıcı ile anlatıldı. Belirsiz tanımlayıcılarda artikel yerine, ein, keintanımlamaları ve iyelik zamirleri kullanılmaktadır. Ein, keintanımlayıcıları Almanca da unbestimmter Artikel (belirsiz artikel) olarak adlandırılır. Tanımlayıcının burada belirli olabilmesi için sıfatın sonunda, ismin tanımlayıcısının son harfi gelmek zorundadır. Auto ismini baz alarak, das ile kullanıldığı için sıfatın sonuna “s” Auto gelmiş oldu. Ayni şekilde der Schüler, der artikeli ile kullanıldığından, sıfatın sonuna “r” harfi tanımlayıcı olarak belirtildi.
Belirsiz sıfat tamlamaları, ismin yalın halinde, aynı zamanda parantez içinde Türkçe karşılığıyla ve kullanılan Almanca ismin aldığı artikel ile aşağıda örneklendirilmiştir.
Ein neues Auto. (Yeni bir araba – das Auto)
Ein fleißiger Schüler. (Akıllı bir öğrenci – der Schüler)
Ein gutes Wetter. (Güzel bir hava – das Wetter)
Ein schönes Hemd. (Güzel bir gömlek – das Hemd)
Müthiş bir anlatım. Çok teşekkürler.