Dokunarak Okuma Sistemi Braille Alfabesi Nedir? 2023

Braille Görme engelli bireylerin kullanımı için özel olarak geliştirilmiş dokunsal bir okuma ve yazma sistemidir. Bu alfabe, Fransız asıllı Louis Braille tarafından tasarlanmış ve geliştirilmiştir. Braille Alfabesi yaygın olarak Körler Alfabesi olarak da bilinir. Braille alfabesi, basılı alfabenin harflerini temsil etmek için yükseltilmiş noktaları kullanarak oluşturulur. Ayrıca noktalama işaretlerini, matematik ve bilimsel karakterleri, müziği, bilgisayar gösterimini ve yabancı dilleri temsil eden semboller içerir.

Braille Nasıl İcat Edildi?

19.yüzyılda Fransa’da Louis Braille adlı bir genç görme engellilerin okuyup yazmasına olanak verecek bir yöntem bulmaya çalışıyordu. Daha 3 yaşındayken geçirdiği bir kaza sonucu gözlerini yitirmişti. Babasının aletleriyle oynarken,bunlardan biri onu kör etmişti.

Zeki çocuk olan Louis 10 yaşında Paris’teki Ulusal Görme Engelli Çocuklar Enstitüsü’nün bursunu kazandı. Okulda yüzbaşı Barbier’in noktalarından yararlanarak geliştirdiği bir yazı sistemi olduğunu duydu. ‘Gece Yazısı’ denen bu sistem sayesinde, askerler mesajları karanlıkta da okuyabiliyordu. Bu mesajlar bir kağıt üzerindeki kabartma noktalardan oluşuyordu. Noktaları yapmak kolaydı ve kabartılar hemen hissediliyordu.

Louis gözleri görmeyenler için benzer bir alfabe geliştirmeye karar verdi.

Braille alfabesi, 19. yüzyılın başlarında Fransız asıllı öğretmen Louis Braille tarafından icat edilmiştir. Braille, kendi yaşadığı dönemde, okuma yazma becerisine sahip olmayan görme engelli kişilerin eğitimine yardımcı olmak için kabartmalı bir yazı sistemini önce tasarlamaya sonra da geliştirmeye karar vermiştir.

Braille, 1821 yılında Charles Barbier adında bir askeri subayın geliştirdiği “Gece Yazısı” adlı kabartmalı yazı sistemini keşfettmiştir. Bu yazı sistemi, askerlerin gece olduğunda iletişim kurmalarına yardımcı olmak için kullanılan bir yöndemdir. Ancak bu yazı sisteminin oldukça karmaşık bir hali vardı ve Braille, görme engellilerin eğitimi için daha basit bir sistem geliştirmek istiyordu.

Braille, kabartmalı noktalardan oluşan bir yazı sistemi tasarlamış ve bu sistemi, Barbier’in yazı sisteminden esinlenerek geliştirmiştir. Braille, her harfi ve her rakamı 6 noktalı bir yapıda göstererek bir karakterin 6 farklı yüzeyindeki oluşan kombinasyonları kullanarak karakterleri göstermeyi başardı.

Louis Braille, 1829 yılında ilk kez yazı sistemini yayınlamış ve bu sistem, kısa süre içinde tüm dünyada yaygınlaşarak popüler hale gelmiştir. Braille alfabesi, görme engellilerin okuma yazma becerilerini geliştirmelerine yardımcı olduğu gibi, daha sonra bilgisayar ve diğer elektronik cihazlarla uyumlu hale getirilerek, yenilikçi teknolojinin geliştirilmesine de imkan sağlamıştır.

Braille Nedir? Neye Benziyor?

Braille sembolleri,hücreler olarak bilinen alan birimleri içinde oluşturulmaktadır. Dolu bir braille hücresi, üç noktadan oluşan iki paralel dikey sütunda (bir zardaki 6 sayısı gibi) düzenlenmiş altı yükseltilmiş noktadan oluşur. Nokta konumları, bir ila altı arasında sayılarla tanımlanır. Bu altı noktadan bir veya daha fazlası kullanılarak 63 kombinasyonu mümkündür. Hücreler alfabenin bir harfini, rakamı, noktalamayı, bir kelimenin bir kısmını ve hatta bir kelimenin tamamını temsil etmek için kullanılabilir.

Braille İle İlgili Bunları Biliyor Musunuz?

İstanbul Boğaziçi Üniversitesi’nin kütüphanesinde kabartma tekniği ile yazılmış 5 binden fazla kitap bulunmaktadır.

2019 yılından itibaren Louis Braille’nin doğum günü olan 4 Ocak Dünya Braille Günü olarak kutlanmaktadır.

Braille Alfabesi Nedir ve Nasıl Yazılır?

Her kelimenin her harfi braille olarak ifade edildiğinde, Grade 1 olarak adlandırılır. Çok az sayıda kitap veya başka bir okuma materyali, Grade 1 ile yazılmıştır. Bununla birlikte, birçok yeni görme engelli yetişkin, bunu kişisel veya mutfak eşyalarını etiketlemek için yararlı bulmaktadır.

Çoğu kitap ve yayını çoğaltmak için kullanılan sistem Grade 2 olarak bilinir. Bu sistemde hücreler, kelimeler oluşturmak için tek tek veya başkaları ile kombinasyon halinde kullanılır.

Grade 2’de kullanılan 189 farklı harf ve 76 kısa form kelimesi vardır. Bu kitapların çoğaltılması için gerekli kağıdın hacmini azaltmak ve okuma sürecini kolaylaştırmak için kullanılır.

Grade 1’in dereceyle ilgisi yoktur. Çocukların çoğu anaokulundan İkinci Sınıf Braille öğrenir.

Braille Yazılışı

Braille çeşitli şekillerde yazılabilir.Bir çivi kullanarak,kalemle ya da benzeri bir aletle kartonu delerek çeşitli metinler oluşturmak mümkündür. Ama bu alfabe ile yazı yazmanın ve hazırlanan metinlerin başka kimseler tarafından kolay şekilde anlaşılabilmesinin en mantıklı yolu, ‘Braille Alfabesi Tableti’ gibi isimlerle bilinen ve plastikten ya da metalden yapılan aleti kullanmak olacaktır.

Bu tableti bir şablona benzetmek mümkündür. Tablet, birbirlerine menteşe ile tutturulmuş olan iki plakadan meydana gelmektedir. Bu iki plaka birbirlerine tutturulmadan önce aralarına kabartma yazı kartonu yerleştirilmektedir. Ucu sivri, çiviye benzeyen kalemle karton delinir ve kabartma alfabede yer alan karakterler (harfler, rakamlar, noktalama işaretleri) kartona işlenir. Kullanılan kâğıt kalın ve bastırıldığında noktaların hissedilmesini sağlayan bir materyaldir.

Braille Alfabesi ile yazı yazmanın daha kolay ve hızlı bir yolu ise bu alfabedeki altı noktaya karşılık gelmek üzere altı tuşu bulunan özel kabartma yazı daktilosunu kullanmaktır. 1892’de Illinois Körler Okulu’nun yöneticisi Frank H. Hall tarafından geliştirilen daktilo, görme engelliler için daha kolay şekilde metin hazırlama imkânı sunmaktadır.

Bilgisayar endüstrisindeki teknolojik gelişmeler Braille kullanıcıları için birçok imkan sağladı ve genişletmeye devam etti. Yazılım programları ve taşınabilir elektronik not defterleri, kullanıcıların yazılarını kaydetmelerini ve düzenlemelerini sağladı.

Fransa’da on dokuzuncu yüzyılın sonunda Louis Braille tarafından geliştirilmesinden bu yana,bu alfabe yalnızca etkili bir iletişim aracı değil, aynı zamanda görme engelli veya önemli görme kaybı olan insanlar için okuryazarlığı sağlamak ve geliştirmek için kanıtlanmış bir yol haline gelmiştir.

Braille Alfabesi Numaraları

braille numaralari — Braille Alfabesi Numaraları

Braille’nin Avantajları

Braille, görme engelli kişiler için bazı avantaj sağlar. İşte Braille’nin avantajlarından bazıları şunlardır:

Görme engelliler düşünüldüğünde öğrenmeye erişimin tek yoludur.
Görme engelli bireylerde sinaptik uyarıları arttırır.
Tüm eğitim alanlarında entegrasyon sağlar. Okul,iş gibi…
İnsanların farkındalık duygusunu geliştirir.
Görme engelli kişilerin benlik saygısını artırır.
Görme engelli bireylerde özerklik duygusu geliştirir.
Dokunsal iletişimi arttırır.
Kendini ifade etme ve başkaları ile iletişimi destekler.

Erişilebilirlik: Braille, görme engelli bireylerin yazıları okuyup yazmalarını sağlayan bir sistemdir. Bu sayede, okuma yazma becerileri sayesinde eğitim, iş ve sosyal hayatta daha bağımsız olurlar.

Hız: Braille alfabesi, görme engelli kişilerin daha hızlı okumalarına ve yazmalarına imkan tanır. Dokunarak okuma ve yazma süreci, geleneksel okuma ve yazmadan çok daha hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilir.

Gizlilik: Braille, yazıları görmeden okuyabilme özelliği sayesinde kişisel yazışmalar veya özel bilgileri içeren belgeler gibi gizli bilgilerin daha kolay korunmasını sağlamaktadır.

Yenilikçi teknoloji: Braille, günümüzde teknolojik cihazlarla uyumlu hale getirilmiştir. Bu sayede, görme engelli bireylerin bilgisayar ve diğer elektronik cihazlar ile hızlı etkileşim kurmalarını sağlar.

Braille’nin Dezavantajları

Özellikle ileriki yaşlarda öğrenmeye başlayanlar için zor ve karmaşık bir sistemdir.
Braille metinleri fazla yer kaplar.
Sistemde belirli simgeler ve yazılış biçimleri yoktur.Örneğin;alt çizgi,kenar boşluğu, kalın yazı tipi, tablolar vs.Bu da belirli konuları öğrenmeyi zorlaştırır.
Braille alfebesi okuma hızını yavaşlatır.Bu da doğal olarak anlamayı yavaşlatır. Örneğin, normal bir okuyucu dakikada 300 veya 350 kelimeye kolayca ulaşabilmektedir. Ancak iyi bir braille okuyucusunun ortalama hızı birkaç istisna dışında, dakikada 150-200 kelime civarındadır.

Günlük Hayatta Braille Alfabesi Kullanım Alanları

Braille alfabesi ilk duyulduğunda nedir sorusunu akla getirse de günlük yaşamımızda giderek daha fazla görülmeye başladı. 2008 yılında uygulanan Engelli Hakları Sözleşmesi ile 150’den fazla ülke Braille alfabesinin günlük hayatta kullanımına dair çeşitli çalışmalar yapmaktadır. Bununla birlikte kamusal alanlar tüm engelliler için araçlar ve yardımlar sunmaya devam ediyor. Örneğin asansörler, uçaklar, restoranlar, banknotlar,ilaçlar vb. birçok yerde ve nesnede braille alfabesinin olduğu kabartmaları görebilirsiniz.