1978 yılının eylül ayının on ikinci gününde Kazakistan’ın Alma Ata kentinde temel sağlık hizmetleri konulu konferansta, dünyadaki tüm insanların sağlığını korumak ve mevcut durumu daha iyi hale getirebilmek amacıyla tüm dünya ülkelerinin üstüne düşen görevi yapacağını beyan etmesinin üzerinden 41 sene geçmiş…
Geçmişe bakıp geleceği yorumlamak, eksik olan noktaları görmek ve ders çıkarmak gerekir. 2019 yılı itibariyle ICN’in bu yıl ki teması herkes için sağlık. 1978 yılındaki konferansta dünya devletleri buna benzer olarak herkes için eşit mesafede ve ücretsiz sağlık hizmeti sunumunun yapılacağı taahhüt etmişti. Geçen 41 senede çokta yol kat edilemediği aksine eşit olmayan şartlarda ulaşılmaya çalışılan sağlık hizmeti ve kapitalist düzenin getirmiş olduğu paralı sağlık hizmeti…
Herkes için sağlığın hüküm sürdüğü bir dünya sisteminde sağlığa ulaşma noktasında acaba sorunlar yok mu? Sağlığa ulaşabilme kavramı herkes için aynı mı? Herkesin oturup bu soruları düşünmesi gerekir. Sağlık dönüşüm programı kapsamında kapatılan sağlık ocaklarının yerini aile hekimlikleri birimlerinin alması, bireyin kendi sağlığıyla ilgili durumları kendisinin takip etmesine başta aşılama olmak üzere birçok sağlık sorunun fark edilmemesine ve halk sağlığı uygulamalarının sekteye uğramasına neden olmuştur. Dahası herkes için sağlık hedefine ulaşma noktasında sayısal ve yetkisel olarak ulaştırılamayan sağlık personellerinin olduğu bir sistemin oluşturulması da sağlanmıştır.
Hemşirelerin Rolü
Hemşireler için ise gelişen ve değişen dünyada herkes için sağlık kavramı çok önem arz etmektedir. Doğumdan ölüme kadar geçen sürenin tamamında aktif rol alan hemşireler, 24 saat boyunca kesintisiz sağlık hizmeti veren, insanı anlayan, onun ihtiyaçlarını karşılayan, çevresel değişiklikleri yakından takip eden, sadece hastalık durumunda değil sağlık durumunda da bireylerin yanında olan, tedavi sürecine ailenin de katılmasını sağlayan, holistik yaklaşımı olan meslek grubunun üyeleridir.
Hemşireler, tüm meslek alanlarının ve toplumun sağlık hedeflerine ulaşması noktasında kilit belirleyicilerdir. Gerek halk sağlığı uygulamaları noktasında gerekse hastalık durumlarında diğer meslek oteriteleriyle uyum içerisinde çalışması bakımın kalitesini ve toplumun sağlığını arttıracaktır. Nicelik ve nitelik olarak kendini tamamlamış bir hemşirelik mesleğinin önünde hiçbir engel kalmayacaktır. Ancak günümüze bakıldığında hala sağlık meslek lisesi düzeyinde eğitimin varlığı, hemşirelik dışı alanlardan mezun olanların hemşire olarak çalıştırıldığı kurumların olması ve atama sorunun baş göstermesi toplumun sağlığını tehdit eder hale gelmiştir. Toplum sağlığının tehdit edilir hale gelen bir ortamda başta enfeksiyonlar, bası yaraları, erken teşhis ve tedavi olmak üzere birçok durum herkes için sağlık hedefinden ülkemizi uzaklaştıracaktır.
Tüm bunlardan hareketle hedeflenilen herkes için sağlık kavramına ulaşma noktasında ekonomik kazanımların uzağında toplumun sağlığının geliştirilmesi noktasında karar alıcı mercilerin bir an önce harekete geçerek uygun politikalar düzenlenmelidir. Başta hemşirelik olmak üzere tüm meslek kollarında personel ihtiyacı belirlenerek atamaların yapılması gerekmektedir. Ayrıca erken tanı ve teşhisin öneminin vurgulandığı afişler, videolar ve eğitimler düzenlenmeli halkın tamamının konu hakkında bilgi sahibi olması hedeflenmelidir.
”Hemşirelik güzel sanatlardan biridir: Neredeyse güzel sanatların en iyisi olduğunu söyleyebilirim.”
Florence Nightingale