Dünyanın dört bir yanında oluşan kum fırtınası geçtiğimiz günlerde Ankara’da yürekleri ağızlara getirdi. Ankaralıları büyük şaşkınlığa uğratan bu olay neden oldu? Nasıl oluştu? İşte, detaylar…
Doğal afetler, farklı coğrafyalarda oluşmaktadır. Bunun sebebi her coğrafyanın kendine özgü; toprak yapısı, hava durumu ve buna benzer etkenlerinin bulunmasıdır. Kumdan fırtına ise daha çok kurak ya da yarı kurak bölgelerde meydana gelir. Rüzgar ve güneşin ısısı toprak zeminini etkiler ve toprak oldukça küçük parçalara ayrılır. Toz veya kum dediğimiz bu küçük parçalar güçlü rüzgarların etkisiyle etrafa dağılarak kum fırtınalarını meydana getirir.
Kum fırtınaları kuraklığı ile bilinen çöl bölgelerinde oldukça yaygın olarak yaşanır. Arap Yarımadası’nda bulunan çöller, Orta Asya’da bulunan çöller ve Amerika’da bulunan çöllerde sık sık kum fırtınaları yaşanmaktadır. Nadir olarak görülse de Türkiye’de kumdan fırtına son günlerde yaşanmıştır. Türkiye’de yaşanan bu kum fırtınasının özel bir sebebi bulunmaktadır.
Türkiye’de Kum Fırtınası 2020
Türkiye’de 12.09.2020 tarihinde büyük bir toz fırtınası yaşandı. Anakara’da yaşanan bu olay tüm şehri felç etti. İnsanların bazıları asansörlerde mahsur kaldı, bazıları ise evlerinden dışarı adım atamadı. Türkiye daha çok; erozyon, toprak kayması, sel ve bunlara benzer orta kuşak ülkelerinde sık yaşanan doğal afetlerle meşguldür. Ancak son günlerde yaşanan bu kum fırtınaları bu savı değiştirdi. Peki Türkiye’de neden kum fırtınaları oldu?
Türkiye’nin orta kısımları yüksek sıcaklıklar yaşanır. Ankara’da bunun sebep olduğu termik alçak basıncın etkili olması sonucu oldukça etkili bir fırtına yaşandı. Ankara yazların sıcak ve kurak geçtiği bir yöre. Aylardır yağmur almayan bu bölgede toprak güneş sıcaklığına günlerdir maruz kalıyor. Bu sebeple ufalanan toprak sert bir rüzgârda kum fırtınasının yaşanmasına sebep oluyor. Bu sebeple Türkiyede kum fırtınası ne zaman, sorusunun net bir cevabı yok. Deprem gibi olacak ya da olmayacak denilebilir ancak tam zaman tahmin edilemez. Bu günlerde Türkiye’nin orta kesimlerinde yağmur görülmediği için topraklar toz durumuna geldi. Olası bir sert rüzgârda kum fırtınasının tekrar yaşanması görülebilir.
Kum Fırtınası Nasıl Oluşur ?
Yukarıda belirtildiği gibi bu fırtına türü doğal olarak oluşan bir doğal afet türüdür. İnsanların da bu olayda etkisi bulunmaktadır. Sanayileşme sonucu yayılan sera gazları hava sıcaklığını arttırıyor. Bu da havanın ısınmasına neden oluyor. Sıcak hava ise bazı bölgeleri kuraklaştırıyor. Olası bir rüzgârda da kum fırtınaları oluşuyor. Çoğu doğal yollarla olsa da insan etkisi de kum fırtınalarına etki etmektedir.
Türkiye’de Ankara’dan önce Diyarbakır’da da kum fırtınaları görülmüştü. Bu fırtına, Suriye ve Irak’ın kuzeyinden başlayıp Diyarbakır’a kadar gelmişti. Diyarbakır kum fırtınası bu şekilde oluşurken, bu kadar çok kum fırtınaları yaşanması İzmirde kum fırtınası olabilir mi , sorusunu da gündeme getirdi.
Dünya’da Kum Fırtınaları
Kum fırtınaları, sıcak hava ve kuraklığın görüldüğü her bölgede yaşanabilir. Çoğunlukla çöllerde yaşandığı için insanları etkilemez. Ancak Ankara’da yaşanan kum fırtınalarına benzer olan insan yaşamının sık olduğu bölgelerde gerçekleşen fırtınalar hayatı felç eder. Arap Yarımadası, barındırdığı çöller ve yaşanılan sıcak havalar sebebiyle kum fırtınalarına en müsait bölgelerdir. Bunun yanında Orta Asya’da da oldukça fazla çöl bulunur. Yağışın az olduğu bu kurak bölgelerde kum fırtınası yaşanabilir.
Amerika Kıtası’nda bulunan Arizona gibi çöllerde kum fırtınası görülmektedir. Lüks yaşamıyla ünlü olan Dubai’de Dubai kum fırtınası yaşanmıştır. Bunun yanında komşu coğrafya olan Suriye’de, Suriye de kum fırtınası yaşanmıştır.